Manyok kökü zaten bitki – süper kahraman karışımı bir şey. Dünyada kuraklığa karşı en dirençli ürünlerden biri olarak, yarım milyar insana temel gıda sağlıyor
Şimdi manyokun yeni bir misyonu var: Batı Afrika’nın kakao üreticisi toplumlarında çocuk işçiliği sorununun kökünü kazımak ve kadınları güçlendirmek.
Bu da bir çalıdan beklenecek çok fazla şeyi ifade ediyor.
Sınıfa dönüş
Manyokun böylesine bir güce neden sahip olduğunu anlamak için öncelikle çocuk işçiliğiyle mücadelede okulun önemini anlamak gerekir. Günlerini sınıfta geçiren çocukların, ailelerinin kakao çiftliklerinde güç ve tehlikeli işler yapmak zorunda olması olasılığı çok daha azdır.
İdeal olarak eğitim hepsine sunulmaktadır. Çocuk işçiliği sorununa gelince Unicef şöyle diyor: “Evrensel ilkokul eğitimi, bu zorlukla mücadelede en etkili tek araç olabilir.”
2030’a kadar tüm kız ve erkeklerin ilk ve orta eğitimlerini ücretsiz olarak tamamlamaları BM’nin Sürdürülebilir Kalkınma Hedeflerinden biridir. Bu büyük hedefin henüz gerçekleştirilemediği yerlerde erişimi mümkün olduğunca genişletmek anahtardır.
Örneğin Fildişi Sahili’nde çok önemli bir kakao alıcısı olan Nestlé, eğitime erişimi genişletmek için hükûmet ve tedarikçilerle birlikte çalışıyor. Dünya Kakao Vakfı ile ortak çalışan Şirket, ülkede 40’ın üzerinde okul inşa etti ve yeniledi.
Fakat pek çok çocuk hâlâ eğitim alamıyor.
Değişme gücü
Fildişi Sahili’ndeki kakao üretimi geleneksel olarak erkeğin dünyasını ifade eder ve kadınların katkısının genellikle farkına varılmaz. Üretici kooperatiflerine üye olanlar ve mahsul için ödeme alanlar erkeklerdir. Kadınların payı, erkekle olan ilişkisine bağlıdır.
Çalışmalar göstermiştir ki kadınlar hane bütçeleri üzerinde daha fazla kontrole sahip olduğunda ailenin harcama kalıpları çocukların lehine değişiyor. Gıda ve eğitime daha fazla, alkol ve sigaraya daha az harcama yapılıyor.
Aslına bakarsanız Dünya Bankası, kadınların kazancında 10 İsviçre Frangı düzeyinde bir artıştan kaynaklanan beslenme ve sağlık alanındaki iyileşmelerin erkeğin gelirinde 110 İsviçre Frangı artış gerektireceğini öngörüyor.
Dolayısıyla kadınların, yaptıkları faaliyetlerden daha fazla gelir elde etmesine yardımcı olabilirseniz, o gelirin çocukların okula gitmesi de dâhil olmak üzere aile için harcanması söz konusu olacaktır.
Nestlé’nin özel bir ittifak kurmasının nedeni de bu.
Şirket, kadınların iki çocuğun eğitimini karşılamaya yetecek ücret kazanmasına yardımcı olmak amacıyla Uluslararası Kakao Girişimi (ICI) ile güç birliği yaptı. ICI; sendikalar, yerel örgütler ve çocukların yaşamlarını iyileştirmeyi ve kakao yetiştiricisi toplumlarda çocuk işçiliğinin kökünün kazınmasına yardımcı olmayı amaçlayan çikolata sektörü arasındaki bir ortaklıktır.
Gelir üretimi
Bu da bizi mütevazı manyok konusuna geri getiriyor. Batı Afrika’da bu, geleneksel olarak kadınlar tarafından yetiştirilen bir mahsuldür. Manyok yetiştiricisi olarak kadınların küçük işletmeler kurup geliştirmelerine yardımcı olmak, bölgenin kültürel uygulamalarıyla örtüşüyor.
Ailenin yemesi için manyok yetiştirmenin yanı sıra, mahsulün bir kısmı satılabilir ki böylece kadınlara doğrudan bir kazanç sağlanmış olur. Bu da hem evlerinde hem de bulundukları topluluklarda kadınların ekonomik statüsünü pekiştirir.
Fakat bu kolay değil. Kadınların ihtiyaç duydukları toprağın kontrolünü kazanması oldukça sorunlu bir konu. Toplulukların, kadınların halihazırda kakao yetiştirmek için ne kadar çok şey yaptığını anlaması için yardıma ihtiyacı var. Ancak bundan sonra kadınların manyok yetiştirmesine olur vereceklerdir. Projelerin başlatılması ise aylar alabilir ve çok fazla diyalog gerektirir.
ICI’ın Yönetici Direktörü Nick Weatherill’e göre bu, her şeye rağmen sarf edilen çabalara fazlasıyla değiyor: “Projelerimiz düzgün ve sorunsuz çalıştığında ilk sonuçlar cesaret verici oldu. Yardım ettiğimiz kadınlar, iki çocuklarını okula göndermek için ihtiyaçları olan paradan daha fazlasını kazanıyorlar.”
Gücün yeniden dengelenmesi
Kadınların kendi kazançlarını üretmelerine yardımcı olmak ne kadınların ne de bulundukları toplulukların yaşamını tamamen değiştirir. Fakat geçmişte kadının kakao sektöründe oynayabileceği rolü kısıtlamış olan kültürel normlara meydan okunabilir.
Nestlé, yapabildiği yerlerde değişimi doğrudan teşvik ediyor.
“Bunun gibi küçük değişiklikler çocuk işçiliğinin ele alınmasına yönelik çabalarımızda büyük bir fark yaratabilir” diyen Nestlé’nin Global Çikolata Ve Şekerleme İş Birimi Başkanı Sandra Martinez şöyle devam ediyor: “Kadınların; bulundukları toplumlarda ve ailelerinde güçlendirilmesi yaşamsal önem taşıyor.”
“Bunun gibi küçük değişiklikler çocuk işçiliği sorununu ele alma çabalarımızda büyük bir değişiklik yapabilir.”Sandra Martinez, Nestlé Çikolata ve Şekerleme İş Birimi Global Başkanı
2014’te Nestlé Kakao Planı kapsamında başlatılan kakao fidanlıklarının sadece biri bir kadın tarafından idare ediliyordu. Bir yıl sonra sekizinin yöneticisi kadın oldu ve bu sayı daha da artacak.
Bu değişiklikler toplumların bünyesindeki ekonomik gücü adım adım yayıyor; bunun karşılığında da giderek daha çok çocuk okula gidiyor.
Manyok, çocuk işçiliğiyle mücadelede beklenmedik bir kahraman gibi görünebilir. Ancak kadınların güçlendirilmesiyle çocuklar ve toplumlar da güçlenir. Bu da herkese fayda sağlar.
