Ancak pembe diziler toplumsal davranışlardaki belli başlı değişikliklerin habercisi olmak gibi bir özelliğe sahip olarak bilinirler – ırklar arası evlilik gibi şeylerin giderek daha fazla kabul edilmesinden, aile içi şiddet gibi sorunlara karşı daha yüksek farkındalığa kadar… Pembe diziler eğlendirir ama eğitir de.
Batı Afrika’daki köylerde, sadece bir kamyon, bir video projektörü ve küçük beyaz bir ekran kullanarak yıkıcı ürün hastalığına karşı bir savaş verilmekte olmasının nedeni de budur.
Ölümcül zehirler
Bu savaşta düşman mikotoksindir – gıda zincirine girdiği takdirde çıkarılması çok güç olan bir mantar tarafından üretilen zehir. Mikotoksinlerin bulaştığı gıdaların yenmesi sağlık sorunlarına neden olabilir, hatta bazen bu sorunlar ölümcül olabilir.
Etkilenen ürünlerin değerini kaybedebileceği gerçeği şaşırtıcı değildir.
2007’de Nestlé, Gana ve Nijerya’daki fabrikalarına tedarik edilen, yerel olarak yetiştirilen tahılların yaklaşık yarısını reddetmek zorunda kaldı çünkü yüksek düzeyde mikotoksin içeriyorlardı.
Şirketin, açığı gidermek için tahıl ithal etmesi gerekti. Bu da fiyatların tırmanması ve ürünleri kullanılmayan yerel toplulukların önemli maddi kayıplar yaşaması anlamına geliyordu.
Kalitesiz darı yetiştiren birçok çiftçi pazardan çıkarıldı. Yemek için kendi tahıllarına güvenirlerse de sağlıkları ile ilgili ciddi risk almış oldular.
Haberin yayılması
Sorun, mikotoksinlerin etkisini nasıl en aza indiririz konusundaki bilgi eksikliğine kadar indirgendi. Dolayısıyla meselenin bariz çözümü bir tür eğitim kampanyasıydı.
Gana ve Nijerya hükûmetlerindeki ve Uluslararası Tropik Tarım Enstitüsündeki çalışma ortaklarıyla birlikte Nestlé, çiftçilik uygulamalarının iyileştirilmesine yardımcı olmak amacıyla Tahıl Kalitesi İyileştirme Projesini başlattı.
Proje, üretilen tahılların kalitesinin ve güvenliğinin artırılmasına odaklandı. Çiftçiler kurs almaya teşvik edildi. Bütün bilgiler orada mevcuttu, öğretmenler iyiydi ama yeterli sayıda çiftçi bu kurslara gelmeye ve eğitim almaya ikna olmadı.
Dolayısıyla öğretmenler çiftçileri tarlalarda ziyaret etmeye başladılar ve onları iyi ürün ve kaliteli darı üreten, iyi işletilen çiftlikleri görmeye götürdüler.
Sonra onlara bozulmuş ürünleri gösterdiler. Aradaki fark, iyi tarım uygulamalarının faydalarının vurgulanmasına yardımcı oldu.
İzle ve öğren
Sorunla ilgili yine de daha geniş bir farkındalık yaratmanın ve toplumdaki herkesi eğitmenin bir yolunun bulunması gerekiyordu. İşte pembe dizi de bu noktada devreye girdi.
Akşamları, çiftçilerin gündüzleri aldıkları mesajları pekiştiren bir dramayı göstermek üzere her köye seyyar bir sinema geldi.
Yerel oyuncuların rol aldığı pembe dizide iki ailenin öyküsü anlatılıyordu. Birinci ailedeki çiftçi, karısının verdiği iyi öğütleri dinlemiyordu. Ürünü bozuluyor, ailesi hastalanıyordu.
İkinci ailedeki çiftçi eğitim alıyor ve karısının tavsiyelerini dinliyordu. Aile, pazarda satılabilecek kaliteli ve sağlıklı bir ürün üretiyordu.
Karınızı dinlemenin erdemlerinin teşvik edilmesinin yanında dizi, tüm toplumun, ürünleri iyileştirmek için ne yapılması gerektiğini anlamasına yardımcı oldu.
Eğitim programı başlatıldıktan sekiz yıl sonra alınan sonuçlar etkileyiciydi. Fabrika kapısında tahılların reddedilme oranı %50’den sadece %2 gibi bir orana ciddi bir düşüş gösterdi.
Bu da çiftçiler için daha iyi kazanç, çiftçilere ve ailelerine yönelik sağlık risklerinin azalması ve fabrikalar için yerel olarak üretilmiş güvenilir, sürdürülebilir tahıl demektir.
Yeni ortaklık
Proje öyle başarılı oldu ki Nestlé, Gana’da daha iyi tarım uygulamalarını daha da yaygınlaştırmak adına Feed the Future (Geleceği Besle) projesi kapsamında ACDI/VOCA ve ABD Uluslararası Kalkınma Ajansı (USAID) yeni bir ortaklığa girdiğini duyurdu.
Bu ortaklık, en yeni ürün bakımı, hasat ve depolama tekniklerini paylaşarak, daha da çok sayıda çiftçinin daha iyi kaliteli tahıl üretmesine yardımcı olacaktır.
Yine, elde edilen yüksek kaliteli tahıllar, Nestlé gibi şirketlere satılmalarının yanı sıra, bizzat çiftçiler için güvenli gıda sağlayacaktır.
Beceriler gelişiyor
50.000 civarında Ganalı çiftçi ve aileleri hâlihazırda mikotoksinlerin tehlikelerini ve bunların nasıl önleneceğini öğrenmiş durumda.
Artık çocuklarımın okul ücretlerini ödeyebiliyorum ve okul üniformalarını dikmeye bütçem yetiyor. Hatta üstüne biraz ekstra kazancım da oluyor.Kuzey Gana’dan Samata Alidu
Kuzey Gana’nın Gushie köyünden Samata Alidu, dizinin muazzam bir fark yarattığını söylüyor: “Artık çocuklarımın okul ücretlerini ödeyebiliyorum ve okul üniformalarını dikmeye bütçem yetiyor. Hatta üstüne biraz ekstra kazancım da oluyor."
Alidu, darı üretimini iki katına çıkardı ve atıkları azalttı. “Toplumumuz üzerindeki etkisi çok büyük” diyor.
Bu arada pembe dizi de kırsal alanlardaki yolculuğunu sürdürüyor.
Küçük beyaz ekran geceler boyu köy köy kuruluyor, eğlendiriyor ve eğitiyor; toplumların hem sağlıklarını hem de geçim düzeylerini korumalarına yardımcı oluyor.
